Programma 24e studiedag (Via Pulchritudinis 2025)

Thema: Via Pulchritudinis: de Schoonheid, een weg naar God

Datum: zaterdag 18 oktober 2025

Plaats:

  • Mis, geleid bezoek en lof: Onze-Lieve-Vrouwkathedraal,
    Groenplaats 21 (hoofdingang aan de Handschoenmarkt), 2000 Antwerpen
  • Lunch: Ontmoetingsruimte “De Plek”; naast de sacristie, toegang langs de kathedraal.

Het programma zal verlopen als volgt:

11.00 u.H. Mis ad Orientem volledig in het Latijn volgens het missaal van de H. Paulus VI (Novus Ordo), en opgeluisterd door het koor Voces Capituli. Hoofdcelebrant is E.H. Pierre François, concelebranten Z.E.H. vicaris Bart Paepen en E.H. Kurt Priem. Toegang vrij.
12.30 u.Broodjeslunch. Inschrijving nodig.
14.00 u.Geleid bezoek aan de Kathedraal door de pastoor van de Kathedraal, Z.E.H. vicaris Bart Paepen. Inschrijving nodig.
15.30 u.Aanbidding en lof. Toegang vrij.
16.00 u.Einde

Deze studiedag gebeurt met de ondersteuning van en in samenwerking met de afdeling Antwerpen van het verbond Pro Petri Sede.

De toegang tot de Mis, de aanbidding en het lof is vrij. In de Mis wordt rondgegaan met de schaal waarbij we rekenen op uw milde gift. De toegang tot het geleid bezoek is inbegrepen in de inschrijving voor de lunch.

Voor de lunch is er een broodmaaltijd met soep voorzien (€ 25 per persoon, € 16.50 voor studenten) in het Ontmoetingscentrum “De Plek”.

Voor het bezoek van de kathedraal zonder lunch wordt 10 € per persoon gevraagd.

Inschrijving liefst vóór 7 oktober 2025. Betaling gebeurt bij voorkeur via bankoverschrijving op de rekening van de VWHLL:

IBAN: BE24 6512 2634 3038
BIC: KEYT BEBB

VWHLL
Lange Nieuwstraat 73A
2000 Antwerpen

Met vermelding van het aantal personen

De inschrijving is nodig voor de lunch.

Inschrijving en informatie bij:
Jacques Maes, medevoorzitter
E-mail: propetrisede.antwerpen@gmail.com
Telefoon: 03-213.31.90

Parkeergelegenheid
Parkeren op straat is enkel toegelaten voor de bewoners van Antwerpen centrum. Voor de overigen zijn er zijn twee overdekte parkeergarages dichtbij de kathedraal: P Indigo Antwerpen Groenplaats en P Parking Brabo.

Openbaar vervoer

  • Treinstation Antwerpen-Centraal: op ongeveer 1.6 km van de kerk.
  • Metrostation Meir: lijn 3, 5, 9 en 15.
  • Tramhalte Meirbrug: lijn 4 en 7.
  • Tramhalte Groenplaats: lijn 4 en 12.
  • Bushalte Groenplaats: lijn 17, 18 en 22.

Programma 23e studiedag (Via Pulchritudinis 2024)

Thema: Via Pulchritudinis: de Schoonheid, een weg naar God

Datum: zaterdag 12 oktober 2024

Plaats:

  • Mis en lof: Collegiale kerk Sint-Jacob-de-Meerdere, Sint-Jacobsstraat 9, 2000 Antwerpen
  • Lunch: foyer Kunstencentrum Vlaams Fruit, Parochiaanstraat 4, 2000 Antwerpen (ook gekend als Theater Het Klokhuis)
  • Presentatie van mgr. H. Woorts: Kunstencentrum Vlaams Fruit (zie adres hierboven)

Het programma zal verlopen als volgt:

11.00 u.Pontificale H. Mis volledig in het Latijn volgens het missaal van de H. Paulus VI (Novus Ordo), en opgeluisterd door het koor Cantabo
12.30 u.Lunch
14.30 u.Presentatie van Mgr. Woorts over “de H. Maagd Maria in de kunst, vanaf vroeg in de derde eeuw tot in onze tijd, van het christelijke Westen en Oosten”
16.30 u.Aanbidding en lof
17.00 u.Einde

Deze studiedag gebeurt met de ondersteuning van en in samenwerking met de afdeling Antwerpen van het verbond Pro Petri Sede.

De toegang tot de Mis, de aanbidding en het lof is vrij. De toegang tot de presentatie of conferentie is inbegrepen in de prijs van de lunch. Wie de presentatie wil bijwonen zonder ingeschreven te zijn voor de lunch, wordt uitgenodigd een vrijwillige bijdrage te laten in een daartoe bestemd mandje.

Voor de lunch is er een broodmaaltijd met soep voorzien (€ 25 per persoon, € 16.50 voor studenten) in het Kunstencentrum Vlaams Fruit. Inschrijving liefst vóór 7 oktober 2024. Betaling gebeurt bij voorkeur via bankoverschrijving op de rekening van de VWHLL:

IBAN: BE97 8900 2429 0649
BIC: VDSP BE91

VWHLL
Lange Nieuwstraat 73 A
2000 Antwerpen

Met vermelding van het aantal personen

De inschrijving is nodig voor de lunch.

Inschrijving en informatie bij:
Jacques Maes, coördinator van de dag
E-mail: vwhll@romanliturgy.org 
p/a Vlaamse Werkgroep voor Hedendaagse Latijnse Liturgie
Lange Nieuwstraat 73
2000 Antwerpen
of bij:
E.H. Dr. Pierre François, voorzitter VWHLL:
Tel. 0474 719 131 (vanuit België)
Tel. +32 474 719 131 (vanuit het buitenland)

Parkeergelegenheid
Parkeren op straat is enkel toegelaten voor de bewoners van Antwerpen centrum. Voor de overigen zijn er zijn drie overdekte parkeergarages in een straal van 300 m rond de kerk:
P Meir-Opera, P ’t Stad en P Shopping Meir

Openbaar vervoer

  • Treinstation: Antwerpen-Centraal, dat op ongeveer 1 km ligt van de kerk.
  • Metrostation: Meir: tram 3, 5, 9 en 15.

Is de voorbede in de H. Mis verplicht?

De voorbede, ook gebed van de gelovigen genoemd, is een gebed in de Mis vlak vóór het voorbereiden van de offergaven, gericht naar God, ingeleid door de hoofdcelebrant, met verscheidene intenties die door een niet gewijde gelovige mogen worden voorgedragen, en afgesloten met een oratie door de celebrant. Men spreekt in het algemeen van de voorbede in enkelvoud.

Er zijn aanwijzingen dat die in de eucharistie van de eerste eeuwen bestond maar ze is niet meer aanwezig in het Missaal van het Concilie van Trente, uitgezonderd op Goede Vrijdag onder de vorm van gebed van de gelovigen en in de litanie van alle heiligen in de Paasviering.

Sommige liturgisten menen ook dat de memento’s van Romeinse Canon en de oratie ‘secreta’ van de Tridentijnse liturgie een overblijfsel zijn van de voorbede (vgl. I. Schuster O.S.B., ‘Liber Sacramentorum’, Notes historiques et liturgiques sur le Missel Romain, Bruxelles, Vromant & C°, 1925, p. 153). De memento’s zijn die twee pauzes in het eucharistisch gebed I waarin de priester in stilte bidt voor bepaalde intenties, respectievelijk voor de levenden vóór de consecratie en voor de overledenen na de consecratie.

In de huidige Mis, de Novus Ordo, zeggen de rubrieken: “Het is passend dat dit gebed gewoonlijk plaatsvindt in missen met het volk” (Algemeen Statuut van het Romeins Missaal, Editio typica tertia 2002 / emendata 2008, nr. 69).

Die zou kunnen wegvallen maar dan uitzonderlijk of in de Missen waar de priester celebreert met enkel één misdienaar. Bepaalde liturgisten kunnen zich de vraag stellen of de voorbede zo belangrijk is. In plaats van hen aan het woord te laten, denk ik dat het goed is de heiligen die vraag te laten beantwoorden: het is opvallend te zien hoe veel belang ze hechtten aan de memento’s van de Romeinse canon.

Nu dat het gebruik van het eucharistisch gebed I (Romeinse canon) niet meer veralgemeend is sinds de liturgische hervorming van 1970, lijkt het logisch te denken dat de intenties van de voorbede de rol van de memento’s hebben overgenomen en dat ze niet zomaar mogen wegvallen door een gril van de celebrant.

Een duidelijk geval waar de voorbede zou mogen wegvallen is wanneer de celebrant de Romeinse canon gebruikt want dan kunnen de memento’s de rol overnemen van de voorbede. Deze manier van doen heeft het voordeel dat ze tussen het Concilie van Trente en het Tweede Vaticaanse Concilie de enige was in de Westerse Kerk, en wat tijdens vier eeuwen juist was kan niet verkeerd zijn geworden.

Dus samengevat: in Missen met het volk aanwezig wordt de voorbede best niet achterwege gelaten, tenzij de Romeinse canon wordt gebruikt.

Programma 22e studiedag (Via Pulchritudinis 2023)

Thema: Via pulchritudinis: de Schoonheid, een weg naar God

Datum: zondag 15 oktober 2023

Plaats:

  • Mis, aanbidding en lof: Collegiale kerk Sint-Jacob-de-Meerdere, Sint-Jacobsstraat 9, 2000 Antwerpen
  • Lunch: Basisschool De Dames, Lange Nieuwstraat 74, 2000 Antwerpen
  • Workshops: afhankelijk van het gekozen niveau in de kerk, Sint-Jacobsstraat 9, 2000 Antwerpen, of in het Instituut Dames van het Christelijk Onderwijs, Lange Nieuwstraat 74, 2000 Antwerpen of een andere locatie, aangegeven op de dag zelf

Het programma zal verlopen als volgt:

11.30 u.H. Mis volledig in het Latijn volgens het missaal van de H. Paulus VI (Novus Ordo), en opgeluisterd door het Franse koor Lux Amoris
13.00 u.Lunch Instituut Dames van het Christelijk Onderwijs
14.30 u.
  • Workshops over het Gregoriaans door de deskundigen van het Franse koor Lux Amoris
  • ofwel: conferentie in het Ontmoetingscentrum van de kerk door dhr. Lieven Gorissen over “De Pauselijke Zoeaven en 150 jaar Pro Petri Sede Antwerpen”.
16.30 u.Aanbidding en lof
17.00 u.Einde

Deze studiedag gebeurt met de ondersteuning van en in samenwerking met de afdeling Antwerpen van het verbond Pro Petri Sede.

De toegang tot de Mis, de aanbidding en het lof is vrij. De toegang tot de workshops of conferentie is inbegrepen in de prijs van de lunch. Wie de workshops of conferentie wil bijwonen zonder ingeschreven te zijn voor de lunch, wordt uitgenodigd een vrijwillige bijdrage te laten in een daartoe bestemd mandje.

Voor de lunch is er een broodmaaltijd met soep voorzien (€ 25 per persoon, € 16.50 voor studenten) in de basisschool De Dames. Inschrijving liefst vóór 10 oktober 2023. Betaling gebeurt bij voorkeur via bankoverschrijving op de rekening van de VWHLL:

IBAN: BE97 8900 2429 0649
BIC: VDSP BE91

VWHLL
Lange Nieuwstraat 73
2000 Antwerpen

Met vermelding van het aantal personen

Wie de workshops wil bijwonen, liever dan de conferentie, wordt verzocht bij de inschrijving het niveau van kennis van het Gregoriaans aan te geven: beginneling, ervaren of deskundige.

De inschrijving is nodig voor de lunch.

Inschrijving en informatie bij:
Jacques Maes, coördinator van de dag
E-mail: vwhll@romanliturgy.org 
p/a Vlaamse Werkgroep voor Hedendaagse Latijnse Liturgie
Lange Nieuwstraat 73
2000 Antwerpen
of bij:
E.H. Dr. Pierre François, voorzitter VWHLL:
Tel. 0474 719 131 (vanuit België)
Tel. +32 474 719 131 (vanuit het buitenland)

Parkeergelegenheid
Parkeren op straat is enkel toegelaten voor de bewoners van Antwerpen centrum. Voor de overigen zijn er zijn drie overdekte parkeergarages in een straal van 300 m rond de kerk:
P Meir-Opera, P ’t Stad en P Shopping Meir

Openbaar vervoer

  • Treinstation: Antwerpen-Centraal, dat op ongeveer 1 km ligt van de kerk.
  • Metrostation: Meir: tram 3, 5, 9 en 15.

Waarom heeft Vaticanum II de sequenties van de Mis afgeschaft? (quod non)

De sequenties werden ingevoerd als geheugensteun om de melodie van zeer lange alleluja’s te onthouden. Lange Alleluja’s komen voor in plechtige feesten. Ze waren niet bedoeld om gezongen te worden maar om het aantal melismen van een lettergreep in het Alleluja bij te houden. Het Gregoriaans kan soms op één lettergreep van een tekst ontzettend veel noten laten zingen, wat men melisme noemt, denk bv. aan het Kyrie van de 8e Mis. Maar de zangers vonden de tekst van de sequentie blijkbaar zo mooi dat ze die teksten begonnen te zingen vanaf de IXe eeuw in plaats van de “A” van “Alleluja” of de “E” van “Kyrie”.

Omdat het geen Bijbelse teksten zijn, maar proza of gedichten, heeft de Kerk het gebruik ervan willen verminderen tijdens de Mis in de XVIe eeuw, naar aanleiding van het Concilie van Trente. Toen bleven er maar 5 sequenties over, onder meer Dies iræ.

Het Tweede Vaticaanse Concilie heeft 4 van die sequenties in de Mis bewaard (Victimæ Paschali in de Paasoctaaf, Veni Sancte Spiritus op Pinksteren, Lauda Sion op Sacramentsdag en Stabat Mater op 15 september) terwijl Dies Iræ van de Mis voor de overleden in stukken geknipt werd om er hymnen voor het getijdengebed van te maken, nl. voor de 34e week van de Tijd door het jaar.

Het is dus zeer onnauwkeurig te stellen dat de afschaffing gekomen is met het Missaal van 1970: die is hoofdzakelijk gekomen met het Concilie van Trente.

Programma 21e studiedag (Via Pulchritudinis 2022-23)

Thema: Via pulchritudinis: de Schoonheid, een weg naar God

Datum: zaterdag 4 maart 2023

Plaats:

  • Mis, conferentie en aanbidding: Collegiale kerk Sint-Jacob-de-Meerdere, Sint-Jacobsstraat 9, 2000 Antwerpen
  • Lunch: Basisschool De Dames, Lange Nieuwstraat 74, 2000 Antwerpen

Het programma zal verlopen als volgt:

11.00 u.H. Mis
12.30 u.Lunch Instituut Dames van het Christelijk Onderwijs
14.30 u.Conferentie in het gerestaureerd schip van de kerk door E.P. Patrick Lens over het thema: “Geloven in een drie-ene God: een andere benadering van het probleem van het kwaad”
16.15 u.Aanbidding met zegen
16.30 u.Einde

Deze studiedag gebeurt met de ondersteuning van en in samenwerking met de afdeling Antwerpen van het verbond Pro Petri Sede.

De toegang tot de Mis en de aanbidding is vrij. De toegang tot de conferentie is inbegrepen in de prijs van de lunch. Wie de conferentie wil bijwonen zonder ingeschreven te zijn voor de lunch, wordt uitgenodigd een vrijwillige bijdrage te laten in een daartoe bestemd mandje.

Voor de lunch is er een broodmaaltijd met soep voorzien (€ 20 per persoon) in de basisschool De Dames. Inschrijving liefst vóór 28 februari 2023. Betaling gebeurt bij voorkeur via bankoverschrijving op de rekening van de VWHLL:

IBAN: BE97 8900 2429 0649
BIC: VDSP BE91

VWHLL
Lange Nieuwstraat 73
2000 Antwerpen

Met vermelding van het aantal personen.

De inschrijving is nodig voor de lunch.

Inschrijving en informatie bij:
Jacques Maes, coördinator van de dag
E-mail: vwhll@romanliturgy.org 
p/a Vlaamse Werkgroep voor Hedendaagse Latijnse Liturgie
Lange Nieuwstraat 73
2000 Antwerpen
of bij:
E.H. Dr. Pierre François, voorzitter VWHLL:
Tel. 0474 719 131 (vanuit België)
Tel. +32 474 719 131 (vanuit het buitenland)

Parkeergelegenheid
Er zijn drie overdekte parkeergarages in een straal van 300 m rond de kerk:
P Meir-Opera, P ’t Stad en P Shopping Meir

Openbaar vervoer

  • Treinstation: Antwerpen-Centraal, dat op ongeveer 1 km ligt van de kerk.
  • Metrostation: Meir: tram 3, 5, 9 en 15.

Mogen de lezingen in een Latijnse Mis nog in het Latijn?

Het Tweede Vaticaanse Concilie heeft toegelaten de volkstaal te gebruiken in de liturgie, vooral voor de lezingen (Sacrosanctum Concilium, nr. 36). Verder is het nooit verboden geweest in het missaal van Paulus VI de lezingen in het Latijn te verkondigen, of zelfs te zingen. Het postconciliaire Graduale Romanum geeft zelfs aan hoe die te zingen. En in heiligverklaringsmissen in Rome is het gebruikelijk om het Evangelie in het Latijn en in het Grieks te zingen.

Merkwaardig genoeg heeft het Motu proprio Traditionis Custodes van paus Franciscus verboden tijdens de Tridentijnse Missen de lezingen in het Latijn te verkondigen, zonder uit te leggen waarom, maar dat betreft enkel de Missen die volgens het Missaal van 1962 worden gecelebreerd.

In de Latijnse Missen die volgens het postconciliaire Missaal van 1970 worden gecelebreerd, zoals gebruikelijk in de VWHLL, mogen we dus nog altijd de lezingen in het Latijn verkondigen.