“Op de vierde Scheppingsdag heeft God aan de aarde –nog voor hij Adam en Eva schiep, de liturgie gegeven, als stelsel van tekens voor dagen, jaren en feesten en tevens als voedsel voor onze zielen. Daar dienen wij mensen ons aan te laven en niet aan allerlei zelfgemaakt liturgisch voedsel”. Dat was de kern van de boodschap, die E.H. Karlo Tyberghien, programmadirecteur bij Radio Maria Vlaanderen ons meegaf.
Evolutie
“Er is —tot op heden— steeds weer evolutie in de liturgie geweest, maar soms in een foute richting”, aldus de spreker; “Te gemakkelijk werden eigentijdse maaksels en vormen geïntroduceerd, die van weinig liturgisch begrip getuigden”. Priester Tyberghien zag het als een vorm van egoïsme: niet in gewijde bronnen doorgronden wat nodig is voor een verantwoorde misviering, maar eigenmachtig vernieuwen volgens de tijdgeest van de ‘hedendaagse’ cultuur’.
Bij een goede liturgie komen drie zaken aan bod:
- De plaats waar men God kan ontmoeten: niet zomaar een veld of hok, maar een gewijde plaats.
- God ontmoeten als één volk. Het is niet de priester ergens tussen het volk. De schepselen ontmoeten samen in alle ootmoed hun Schepper, met de priester als middelaar.
- De tijd waarin we God ontmoeten. Dat kan zijn op een heilig uur in de kerk, maar ook tijdens het uitoefenen van ieders dagtaak.
Scheppingsorde bij Genesis
Om de plaats van de liturgie in ons geloof te kunnen doorgronden, moeten we de Schepping door God zoals opgetekend in Genesis kunnen begrijpen. De Schepping kan verdeeld worden in drie perioden:
- De eerste tot en met de derde dag: God schept Orde: het uitspansel, water en land, planten en bomen.
- De Vierde Dag is een speciaal scharnierpunt.
- De Vijfde en Zesde dag geeft God, dat het Leven begint. Allen levende wezens worden geschapen met op de zesde dag de Mens en zijn helper.
En op de zevende dag rustte God en zag dat het goed was.
De Vierde Dag
E.H. Tyberghien betoogt dat de Vierde Dag in feite de geboorte is van de liturgie: “God sprak: Er moeten lichten zijn aan het hemelgewelf die de dag van de nacht zullen scheiden: de zon, de maan en de sterren. Zij moeten als tekens dienen zowel voor de feesten als voor de dagen en de jaren en tevens lampen zijn aan het hemelgewelf om de aarde te verlichten, dag en nacht. God heeft de tijd geordend door tekens: de hemellichamen, die het dag- en nachtritme bepalen. Zo is ook de liturgie een stelsel van handelingen en tekens, dat de tijden ordent in ons christelijk leven.
De Vierde Dag is dus het scharnierpunt in het Genesis-verhaal. Dan slaat God de brug tussen Hemel en Aarde door de hemellichamen die de aarde verlichten volgens een tijdsorde. En God slaat ook een brug van de Hemel naar de mensen door hen de liturgie te schenken, die de mensentijd ordent.
Zondeval en herstel
De zondeval verknoeide deze ordening: door het eten van de Boom der Kennis eigende de mens zich het recht toe om zelf de schepping te ordenen. En dat liep verkeerd af.
Voor de Zondeval was alles goed geordend: de mens was eerst afhankelijk van God. Hij at van de Boom der Kennis om zijn eigen lot in handen te nemen in plaats van op God te vertrouwen. Voor de zondeval liet de mens zich voeden, daarna wilde hij zichzelf voeden met alle nare gevolgen vandien.
Jezus herstelde dit door zichzelf te geven: “Ik ben het Brood des Levens”. Dat doet hij in de Eucharistie door de liturgie, door zichzelf te geven in het Brood (de hostie) en in het stelsel van tekens en handelingen die samen de totale H. Mis vormen. Die liturgie is dus een gegeven zoals de sterren aan de Hemel dat zijn. Door de sterren, zon en maan ontvangen wij licht om te leven, door de Liturgie ontvangen wij Licht om geestelijk te leven.
Als we dus zelf liturgie scheppen, dan doorbreken we dit. We voeden dan weer onszelf en dan loopt het dus weer verkeerd af.
Het gesproken Woord
De Eucharistie bevat Brood en Woord. Het is zaak om voor de Mis evenwicht te zoeken tussen het Woord (de Woorddienst) en het Brood (de eucharistievering zelf). “Laten we als Werkgroep goed in de gaten houden dat woord en lichaam even belangrijk zijn”, zo waarschuwde E.H. Tyberghien.
Wij zijn geen religie van het Boek maar van het Woord (Gods). Dat is ons van stond af aan mondeling doorgegeven, lang voordat men ging schrijven en tekenen.
Radio Maria
Radio Maria is niet het Woord maar wel een stem. Het Woord is van God, maar laten wij als radio zijn Stem zijn om te verkondigen. Het ‘zien’ (bv. door de televisie) is volgens Tyberghien teveel geraakt door de Zonde. Na de Zondeval is het Oor het beste bewaard gebleven. Het is nu aan het oor om de zonde te herstellen. Radio Maria koestert het belang van het luisteren en wil zo ons voeren tot ware ontmoeting met God. Liturgie is van groot belang op de radio.
Radio Maria zendt iedere dag de Vijf Getijdengebeden uit en een eucharistieviering. “Men bekeert mensen vlugger door de juiste liturgie dan door allerlei plichten” aldus de spreker, “Vlaamse Werkgroep voor Hedendaagse Latijnse Liturgie: baseert u op de (juiste) liturgie. Dan kunt u mensen bekeren”.
